سپتیک تانک چیست،مزایا و کاربردهای آن

در ساختار داخلی سپتیک تانک ، فاضلاب ورودی ابتدا وارد بخش ته‌ نشینی می‌شود؛ جایی که مواد جامد بتدریج در کف رسوب کرده و چربی‌ ها و روغن‌ ها روی سطح تجمع می‌یابند. این فرایند ساده اما حیاتی، زمینه را برای تجزیه بی‌ هوازی فراهم می‌کند؛ مکانیسمی طبیعی که باعث کاهش قابل‌ توجه مواد معلق (TSS) و بخشی از بار آلی فاضلاب می‌شود.

پساب شفاف‌ تر حاصل از این مرحله، از طریق لوله خروجی به میدان زهکشی یا چاه جذبی منتقل شده و در خاک توزیع می‌شود؛ بدون آنکه به آب‌ های زیرزمینی نفوذ مستقیم داشته باشد. به همین دلیل، استفاده از سپتیک تانک برای ویلاها، پروژه‌ های مسکونی بیرون از شبکه فاضلاب شهری و ساختمان‌ های مستقل، یک راه‌ حل استاندارد و قابل‌ اعتماد در پیش‌ تصفیه محسوب می‌شود.

این سیستم در صورت نیاز توسط شرکت لوله بازکنی فوری در یزد ، قابلیت اتصال به واحدهای تکمیلی یا مخازن متعادل ساز را نیز دارد و بعنوان نخستین سد دفاعی در کاهش آلاینده‌های فاضلاب و گرفتگی لوله ها عمل می‌کند.

آشنایی با کاربردهای سپتیک تانک

کاهش مواد معلق

یکی از مهمترین کاربردهای سپتیک تانک، کم‌ کردن مقدار مواد جامد و ذرات معلق در فاضلاب است. این سیستم با ایجاد زمان ماند کافی، باعث می‌شود ذرات سنگین ته‌ شین شوند و فاضلاب ساختمان به مرحله بعدی سبکتر و پاک‌ تر شود. نتیجه این فرآیند، کاهش چشمگیر گرفتگی و فشار در مسیرهای پایین‌ دست است.

جداکردن چربی و روغن

این مخزن نقش مؤثری در جداسازی چربی‌ ها دارد. چربی‌ ها روی سطح جمع می‌شوند و اجازه نمی‌دهند وارد مسیر خروجی فاضلاب شوند. این کاربرد برای جلوگیری از انسداد خطوط و کاهش بوی نامطبوع اهمیت زیادی دارد و کیفیت فاضلاب خروجی را پایدارتر می‌کند.

کاهش بار آلودگی

سپتیک تانک از طریق تجزیه طبیعی مواد آلی، بار آلودگی فاضلاب را به شکل محسوسی کاهش می‌دهد. این عملکرد باعث می‌شود فرآیندهای بعدی تصفیه، عملکرد بهتر و طول عمر بیشتری داشته باشند و از فشار اضافی روی سیستم جلوگیری شود.

یکدست‌ کردن جریان فاضلاب

این سیستم جریان ورودی را یکنواخت می‌کند تا حجم و کیفیت خروجی ثابت‌ تر شود. این کار از نوسان‌ های شدید جلوگیری کرده و باعث می‌شود مراحل بعدی با راندمان مناسبتر کار کنند.

ایجاد خروجی پایدار و کم‌ خطر

سپتیک تانک خروجی قابل‌ کنترل‌ تری تولید می‌کند؛ خروجی‌ ای که نسبت به ورودی، آرامتر، سبکتر و قابل مدیریت‌ تر است و امکان هدایت مطمئن آن به بخش‌ های بعدی فراهم می‌شود.

The septic tank is a buried, water-tight container usually made of concrete, fiberglass, or polyethylene. Its job is to hold the wastewater long enough to allow solids to settle down to the bottom forming sludge, while the oil and grease floats to the top as scum.

سپتیک‌ تانک یک مخزن مدفون و کاملاً آب‌بند است که معمولاً از بتن، فایبرگلاس یا پلی‌اتیلن ساخته می‌شود. وظیفه آن این است که فاضلاب را برای مدت کافی در خود نگه دارد تا جامدات در کف مخزن ته‌نشین شده و لجن تشکیل دهند، در حالی‌ که روغن و چربی‌ ها به سطح آمده و لایه‌ای از کفاب ایجاد می‌کنند.

منبع:epa.gov

بیشتر بدانیم: تشخیص ترکیدگی لوله با دستگاه بدون تخریب

انواع سپتیک تانک و ویژگی های آن

نوع Septic Tank	مواد تشکیل‌ دهنده	ویژگی‌ ها و نکات مهم
Septic Tank آجری	آجر، بلوک سیمانی یا سنگ با استفاده از ملات سیمان	این نوع مستقیماً در محل پروژه ساخته می‌شود و قابلیت جابجایی ندارد. بدلیل مقاومت نسبتاً پایین در برابر فشارهای جانبی خاک و احتمال بالای نشت یا ترک‌خوردگی در طول زمان، عمق نصب آن محدود است.
ویژگی های آجری		استفاده از این مدل به مرور کاهش یافته و جای خود را به گزینه‌های پیش‌ساخته داده است.
Septic Tank بتنی	بتن مسلح با عیار بالا (حدود 400 کیلوگرم بر مترمکعب)	نوع بتنی از اجزای جداگانه شامل سقف، کف و دیواره تشکیل می‌شود که در محل مونتاژ می‌گردند. برای اتصال قطعات و جلوگیری از نشت، از ملات استفاده می‌شود که ممکن است در طولانی‌مدت مشکلاتی ایجاد کند.
ویژگی های بتنی		برای افزایش آب‌بندی، نیاز به پوشش‌های ضد آب مانند قیر دارد که وزن و هزینه کلی نصب را افزایش می‌دهد.
Septic Tank پلی اتیلن	پلی‌ اتیلن با کیفیت بالا	این Septic Tank به صورت پیش‌ ساخته تولید می‌شود و به دلیل جنس پلی‌ اتیلنی، مقاومت عالی در برابر خوردگی مواد شیمیایی فاضلاب و همچنین فشارهای وارده از خاک اطراف دارد.
ویژگی های پلی اتیلن		در قطرهای گوناگون و به دو شکل تک‌ جداره یا دو‌جداره موجود است که انتخاب آن بستگی به نیاز پروژه و شرایط محیطی دارد. وزن سبک آن نصب و حمل‌ و نقل را آسان می‌کند.
Septic Tank فایبرگلاس	الیاف شیشه و رزین‌ های پلیمری (مواد کامپوزیتی)	Septic Tank فایبرگلاس به دلیل دقت بالای ساخت و مقاومت بی‌نظیر در برابر فشارهای مکانیکی و عوامل خورنده، از محبوبیت زیادی برخوردار است. این مدل علاوه بر اشکال استوانه‌ای، قابلیت ساخت به صورت مکعبی را نیز دارد .
Septic Tank فولادی	فولاد (معمولاً فولاد کربنی یا استنلس استیل)	این نوع از فولاد ساخته می‌شود و طول عمری در حدود 22 سال دارد. این مخازن در شرایط آب‌ و هوایی متفاوت عملکرد مناسبی از خود نشان می‌دهند. با این حال، مهم‌ترین چالش آن‌ها زنگ‌زدگی است .

نحوه اجرای استاندارد و نصب سپتیک تانک

نصب سپتیک تانک یک فرآیند حساس و مهندسی‌ شده است که کیفیت اجرای آن، مستقیماً بر دوام مخزن، کارایی تصفیه اولیه و جلوگیری از آلودگی خاک اثر می‌گذارد. پیش از هر اقدامی، وضعیت خاک، میزان تراکم، نفوذپذیری و سطح آب زیرزمینی بررسی می‌شود تا محل نصب از نظر پایداری و عدم تماس با رطوبت اضافی تأیید گردد. انتخاب موقعیت مناسب، اصولی‌ ترین گام برای جلوگیری از شناوری تانک و نشت احتمالی است.

پس از تعیین محل، چاله‌ای با ابعاد بزرگتر از مخزن حفر می‌شود تا فضای کافی برای ترازکردن کف و انجام عملیات بک‌ فیل وجود داشته باشد. کف گودال معمولاً با لایه‌ای از ماسه یا بستر کوبیده‌ شده آماده می‌شود تا نشستن یکنواخت سپتیک تانک تضمین گردد. سپس مخزن با تجهیزات ایمن در جای خود قرار داده شده و لوله ورودی با شیب کنترل‌ شده متصل می‌شود تا جریان فاضلاب بدون برگشت یا گرفتگی منتقل شود.

در ادامه، لوله خروجی در ارتفاع پایین‌ تر نصب می‌شود تا هدایت پایدار پساب به سیستم دفع یا واحد تصفیه بعدی برقرار بماند. مراحل پرکردن اطراف تانک با خاک نرم یا ماسه، به‌صورت لایه‌ لایه و با کوبش دقیق انجام میشود تا فشار یکنواختی به بدنه وارد شود و هیچ تنش جانبی ایجاد نگردد.

در پایان، دریچه بازدید روی سطح باقی می‌ماند تا امکان تخلیه و بررسی دوره‌ای بدون تخریب فراهم باشد. در شرایط خاک سست یا سطح آب بالا، استفاده از مهاربند و بتن‌ ریزی بعنوان راهکارهای تثبیت ضروری است.

نکات مهم برای نگهداری از مخزن سپتیک

نگهداری درست از مخزن سپتیک، نقش تعیین‌ کننده‌ای در تداوم راندمان تصفیه و جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند گرفتگی، بوی نامطبوع یا کاهش ظرفیت مؤثر دارد. نخستین اصل، مدیریت صحیح زمان تخلیه است. دوره تخلیه بسته به ظرفیت مخزن، شرایط بهره‌ برداری و حجم ورودی فاضلاب تعیین می‌شود؛ اما اگر طراحی اولیه صحیح باشد و از ورود مواد غیرقابل تجزیه جلوگیری شود، سیستم می‌تواند برای مدت طولانی بدون نیاز به تخلیه کامل عمل کند. کنترل مصرف مواد شیمیایی نیز اهمیت بالایی دارد، زیرا ضدعفونی‌ کننده‌ های قوی با حذف باکتری‌ های مفید، روند تصفیه زیستی را مختل می‌کنند.

در زمان تخلیه، معمولاً از پمپ‌ های مکنده چاه بازکنی برای خروج لجن و پساب استفاده می‌شود، ولی در برخی شرایط ویژه امکان بهره‌گیری از روش‌های دستی یا سیستم‌ های زهکشی کمکی نیز وجود دارد. با این حال، نکته مهم این است که تخلیه نباید بصورت کامل انجام شود؛ زیرا باقی‌ ماندن لایه‌ای از لجن فعال به حفظ جمعیت باکتری‌ ها و تداوم تجزیه بیولوژیکی کمک می‌کند. در مقابل، مواد ریز غیرقابل تجزیه مانند پلاستیک، دستمال یا رسوبات سنگین باید کاملاً خارج شوند تا ظرفیت مفید سپتیک تانک کاهش نیابد.

پایش دوره‌ای سطح لجن، بررسی سلامت اتصالات و جلوگیری از ورود چربی و زباله‌ های جامد، سه رکن اصلی نگهداری حرفه‌ای مخزن سپتیک محسوب می‌شوند.

سوالات متداول